100 lat policji kobiecej w Polsce – historia determinacji i sukcesu

100 lat policji kobiecej w Polsce – historia determinacji i sukcesu

Dokładnie sto lat temu, 26 lutego 1925 roku, na polecenie ministra spraw wewnętrznych Cyryla Ratajskiego utworzono w Polsce policję kobiecą. Był to przełomowy moment dla funkcjonowania służb mundurowych, które do tej pory pozostawały zdominowane przez mężczyzn. Kilka tygodni później, 15 kwietnia 1925 roku, w Komendzie Głównej Policji Państwowej w Warszawie rozpoczął się specjalistyczny kurs dla kobiet. W jego ramach przeszkolono 30 pierwszych policjantek, które miały skupić się przede wszystkim na walce z nierządem, sutenerstwem i handlem żywym towarem.

Początki i rozwój policji kobiecej

Tworzenie policji kobiecej nie było łatwym procesem. Choć formalne przepisy wykonawcze pojawiły się już w 1923 roku, to dopiero decyzja ministra Ratajskiego w 1925 roku przyspieszyła proces wdrażania żeńskiej formacji do struktur policyjnych. Kierowniczką pierwszego kursu i późniejszą komendantką policji kobiecej została Stanisława Filipina Paleolog – postać kluczowa dla rozwoju tej formacji. To ona odpowiadała za szkolenia, organizację struktur i nadzorowanie pracy pierwszych policjantek.

Początkowo kobiety w policji spotykały się z dużą nieufnością społeczną i zawodową. Opinie publiczne były sceptyczne wobec ich kompetencji, a same policjantki często doświadczały drwin i szykan. Ich praca jednak stopniowo udowadniała, że kobiety mogą skutecznie działać w służbach mundurowych, zwłaszcza w obszarach związanych z przestępczością obyczajową i problemami społecznymi.

Specyfika pracy policjantek

Policjantki na początku nie wykonywały tych samych obowiązków co mężczyźni. Zajmowały się głównie zwalczaniem nierządu, handlem ludźmi oraz resocjalizacją kobiet i młodzieży zagrożonej demoralizacją. Pracowały również jako inspektorki sanitarno-obyczajowe, nadzorowały domy publiczne i domy schadzek. Ich obecność w strukturach policyjnych stopniowo rosła, a ich zadania były coraz bardziej wszechstronne.

Początkowo służba kryminalna liczyła jedynie 18 kobiet, jednak już w 1935 roku, dzięki staraniom Paleolog, udało się utworzyć struktury kobiecej policji mundurowej. Pierwsze mundury pojawiły się w 1935 roku, kiedy uznano, że kobieta w mundurze będzie miała większe oddziaływanie wychowawcze na społeczeństwo. Kryteria przyjęcia do służby były rygorystyczne – policjantką mogła zostać jedynie panna lub bezdzietna wdowa w wieku od 25 do 45 lat, posiadająca nienaganną opinię i rekomendację jednej z organizacji kobiecych. W momencie zamążpójścia kobieta musiała zrezygnować ze służby.

Uznanie i wpływ na Europę

Polska policja kobieca szybko zdobyła uznanie nie tylko w kraju, ale i za granicą. W 1935 roku do Polski przyjechały angielskie policjantki z Mary Sophie Allen na czele, aby zapoznać się z organizacją i zakresem działań polskich funkcjonariuszek. Wizyta zakończyła się entuzjastycznymi opiniami – brytyjskie delegatki stwierdziły, że polska policja kobieca jest najlepiej zorganizowaną formacją tego typu na świecie.

Temat kobiet w służbach policyjnych był szeroko omawiany także na międzynarodowych kongresach. W 1937 roku na X Międzynarodowym Kongresie Zwalczania Handlu Kobietami i Dziećmi w Paryżu przedstawiciele Polski przedstawili sukcesy policji kobiecej, które zostały wysoko ocenione przez zagranicznych uczestników. Delegatka z Wielkiej Brytanii podkreśliła, że polski model pracy policjantek jest wzorem dla innych krajów i stanowi inspirację dla rozwoju kobiecych struktur w Europie.

Obecność kobiet w polskiej Policji dziś

Dziś kobiety stanowią integralną część polskiej Policji. W 2025 roku w jej strukturach pracuje ponad 38 tysięcy kobiet, w tym ponad 20 tysięcy funkcjonariuszek oraz niemal 18 tysięcy pracownic cywilnych. Najwięcej pań służy w prewencji (około 11 tysięcy), w pionie kryminalnym jest niemal 8 tysięcy policjantek, a w służbie wspomagającej ponad 1300 funkcjonariuszek.

Historia policji kobiecej to historia determinacji, odwagi i sukcesu. Sto lat po jej powstaniu kobiety pełnią w Policji odpowiedzialne funkcje i mają realny wpływ na bezpieczeństwo w kraju. Ich rola ewoluowała, a dzisiejsze funkcjonariuszki zajmują się nie tylko zwalczaniem przestępczości, ale także działaniami prewencyjnymi, edukacyjnymi i operacyjnymi.

Jubileusz 100-lecia to doskonała okazja, by docenić wkład i poświęcenie tysięcy policjantek, które na przestrzeni dekad przyczyniały się do rozwoju tej formacji i podnosiły jej prestiż na arenie międzynarodowej.

Tekst: Gabinet KGP
Zdjęcia i film: podkom. Tomasz Lis, podkom. Krystian Kłeczek BKS KGP